BÀI 25: KHÁNG CHIẾN LAN RỘNG RA TOÀN QUỐC (1873 - 1884)

A. NỘI DUNG
I. THỰC DÂN PHÁP ĐÁNH CHIẾM BẮC KÌ LẦN THỨ NHẤT. CUỘC KHÁNG CHIẾN Ở HÀ NỘI VÀ CÁC TỈNH ĐỒNG BẰNG BẮC KÌ
1. Tình hình Việt Nam trước khi Pháp đánh chiếm Bắc Kì:
- Thực dân Pháp thiết lập bộ máy thống trị và bóc lột về kinh tế.
- Triều đình Huế vẫn tiếp tục thi hành những chính sách đối nội, đối ngoại lỗi thời.
2. Thực dân Pháp đánh chiếm Bắc Kì lần thứ nhất (1873):
- Âm mưu của Pháp đánh ra Bắc Kì:
+ Lợi dụng việc triều đình Huế nhờ đem tàu ra Hạ Long dẹp cướp biển, Pháp cho tên lái buôn Đuy-puy vào gây rối ở Hà Nội.
+ Lấy cớ giải quyết vụ Đuy-puy, Pháp cử Gác-ni-ê chỉ huy 200 quân kéo ra Bắc.
- Diễn biến:
+ Sáng 20/11/1873, quân Pháp nổ súng đánh và chiếm thành Hà Nội.
+ Trong vòng chưa đầy 1 tháng, Pháp chiếm nốt các tỉnh phụ cận: Hải Dương, Hưng Yên, Phủ Lí, Ninh Bình, Nam Định.
3. Kháng chiến ở Hà Nội và các tỉnh đồng bằng Bắc Kì (1873-1874):
- Ở Hà Nội:
+ Khi Pháp kéo vào Hà Nội, nhân dân ta anh dũng chống Pháp như trận chiến ở cửa Ô Thanh Hà (Quan Chưởng).
- Ở các tỉnh Đồng bằng Bắc Kì:
+Pháp cũng vấp phải sự kháng cự của nhân dân ta. Các căn cứ kháng chiến được hình thành ở Thái Bình, Nam Định.
- Trận Cầu Giấy lần thứ nhất:
+ Ngày 21/12/1873, quân Pháp bị thất bại ở Cầu Giấy, Gác- ni-ê bị giết.
- Nội dung Hiệp ước Giáp Tuất:
+ Pháp rút quân khỏi Bắc Kì.
+ Sáu tỉnh Nam Kì hoàn toàn thuộc Pháp.
 Nhận xét: Đây là Hiệp ước đầu hàng của triều đình Huế, bán phần đất Nam Kì cho Pháp.
II. THỰC DÂN PHÁP ĐÁNH BẮC KÌ LẦN THỨ HAI. NHÂN DÂN BẮC KÌ TIẾP TỤC KHÁNG CHIẾN TRONG NHỮNG NĂM 1882-1884
1. Thực dân Pháp đánh chiếm Bắc Kì lần thứ hai (1882):
- Âm mưu của Pháp:
+ Sau Hiệp ước 1874, Pháp quyết tâm chiếm bằng được Bắc Kì, biến nước ta thành thuộc địa
+ Lấy cớ triều đình Huế vi phạm Hiệp ước 1874, tiếp tục giao thiệp với nhà Thanh, Pháp cử Ri-vi-e ra Hà Nội.
- Diễn biến:
+ 3/4/1882: quân Pháp do Ri-vi-e chỉ huy đổ bộ lên Hà Nội.
+ 25/4/1882: Pháp chiếm thành Hà Nội, Hoàng Diệu tuẫn tiết.
+ Sau đó, Pháp chiếm thêm một số nơi khác: Hòn Gai, Nam Định.
2. Nhân dân Bắc Kì tiếp tục kháng Pháp:
- Nhân dân tích cực phối hợp với quân đội triều đình kháng chiến.
+ Ở Hà Nội, nhân dân tự tay đốt nhà, tạo thành bức tường lửa chặn giặc.
+ Ở các địa phương khác, nhân dân tích cực đắp lũy, cắm kè, làm hầm chông, cạm bẫy… chống Pháp.
- Trận Cầu Giấy lần thứ hai:
+ Sáng 19/5/1883, quân ta giành thắng lợi ở trận Cầu Giấy, Ri-vi-e bị giết tại trận.
- Triều đình lại thương lượng với Pháp.
3. Hiệp ước Pa-tơ-nốt. Nhà nước phong kiến Việt Nam sụp đổ (1884):
- Chiều 18/8/1883: Pháp tấn công vào Thuận An  20/8 đổ bộ lên khu vực này.
- 25/8/1883: triều đình Huế kí Hiệp ước Hác-măng với Pháp.
- Nội dung: thừa nhận quyền bảo hộ của Pháp ở Bắc Kì, Trung Kì.
- Sau Hiệp ước Hác – Măng, Pháp chiếm hàng loạt các tỉnh Bắc Kì: Bắc Ninh, Thái Nguyên, Tuyên Quang,…
- 6/6/1884: Pháp buộc triều đình Huế kí Hiệp ước Pa-tơ-nốt.
- Nội dung cơ bản giống Hiệp ước 1883, chỉ sửa đôi chút ranh giới khu vựa Trung Kì.
 Hiệp ước này đã biến nước ta từ một nước phong kiến độc lập trở thành một nước thuộc địa nửa phong kiến.
B. BÀI TẬP
Câu 1: Từ 1873 đến 1884 Triều đình đã kí bao nhiêu Hiệp ước với Pháp? Kể tên? Thái độ của nhân dân ta như thế nào trước các Hiệp ước đó?
Câu 2: Tìm hiểu Đền thờ Nguyễn Tri Phương (Đồng Nai); tiểu sử Nguyễn Tri Phương; tiểu sử Hoàng Diệu. (Cứ 10-15 dòng cho mỗi di sản và tiểu sử nhân vật).
 LƯU Ý: Các em ghi nội dung bài vào vở. Sau đó, gạch ngang rồi trình bày bài tập vào trực tiếp vở học ghi bài.