BÀI 24: CUỘC ĐẤU TRANH BẢO VỆ VÀ XÂY DỰNG CHÍNH QUYỀN DÂN CHỦ NHÂN DÂN (1945 - 1946)

A. NỘI DUNG
I. Tình hình nước ta sau Cách mạng tháng Tám 1945
- Từ vĩ tuyến 16 ra Bắc, hơn 20 vạn quân Tưởng và bọn tay sai phản động ồ ạt kéo vào nước ta. Âm mưu lật đổ chính quyền cách mạng, lập chính quyền tay sai.
- Từ vĩ tuyến 16 vào Nam, quân Anh kéo vào, dọn đường cho Pháp quay lại xâm lược nước ta.
- Các lực lượng phản cách mạng đứng dậy chống phá.
- Nền kinh tế nghèo, lạc hậu, còn bị chiến tranh tàn phá nặng nề:
+ Hậu quả của nạn đói cuối 1944 đầu 1945 cùng lụt lội, hạn hán, sản xuất đình đốn và nạn đói mới đe dọa đời sống nhân dân.
+ Ngân sách nhà nước trống rỗng.
+ Hơn 90 % dân số mù chữ, tệ nạn xã hội tràn lan.
II. Bước đầu xây dựng chế độ mới
- 6/1/1946: Cả nước bầu Quốc hội khóa I, hơn 90% cử tri tham gia.
- 2/3/1946: Quốc hội họp phiên đầu tiên, lập ra Ban dự thảo Hiến pháp và thông qua chính sách Chính phủ Liên hiệp kháng chiến do Hồ Chí Minh đứng đầu.
- Các địa phương tiến hành bầu cử Hội đồng nhân dân các cấp và thành lập Ủy ban hành chính các cấp.
- 29/5/1946: Hội liên hiệp quốc dân Việt Nam (Hội Liên Việt) thành lập.
III. Diệt giặc đói, giặc dốt và giải quyết khó khăn về tài chính
- Diệt giặc đói: Tổ chức quyên góp, lập hũ gạo cứu đói, tổ chức “ngày đồng tâm”, nhường cơm sẻ áo và tăng gia sản xuất, chia ruộng đất cho nông dân.  Nạn đói được đẩy lùi.
- Diệt giặc dốt: Thành lập Nha bình dân học vụ, xóa nạn mù chữ.
- Các trường học được khai giảng, nội dung và phương pháp dạy học bước đầu được đổi mới.
- Giải quyết khó khăn tài chính: Kêu gọi nhân dân đóng góp, xây dựng “Quỹ độc lập”, phong trào “Tuần lễ vàng”, phát hành tiền Việt Nam (11/1946).
IV. Nhân dân Nam Bộ kháng chiến chống thực dân Pháp trở lại xâm lược
- Đêm 22 rạng 23/9/1945: Quân Pháp đánh úp trụ sở Ủy nhân dân Nam Bộ, mở đầu cuộc chiến tranh xâm lược nước ta lần 2.
- Nhân dân ta anh dũng đánh trả quân xâm lược ở Sài Gòn-Chợ Lớn rồi ở Nam Bộ và Nam Trung bộ.
- Nhân dân miền Bắc chi viện cho nhân dân miền Nam chiến đấu: những đoàn quân “Nam tiến”.
V. Đấu tranh chống quân Tưởng và bọn phản cách mạng
- Nhằm hạn chế sự phá hoại của bọn tay sai Tưởng nhượng cho chúng 70 ghế trong Quốc hội và một số quyền lợi về kinh tế: cung cấp lương thực, nhận tiêu tiền “quan kim”, “quốc tệ”.
- Chính phủ ta còn ban hành một số sắc lệnh nhằm trấn áp bọn phản cách mạng.
VI. Hiệp định Sơ bộ (6/3/1946) và Tạm ước Việt-Pháp (14/9/1946)
- Tưởng-Pháp kí hiệp ước Hoa- Pháp (28/2/1946), bắt tay chống phá cách mạng nước ta.
- Trước tình hình đó ta chủ động đàm phán, hòa hoãn với Pháp và kí hiệp định Sơ bộ (6/3/1946) nhằm đuổi quân Tưởng về nước và có thời gian chuẩn bị cho cuộc kháng chiến lâu dài.
- Nội dung hiệp định Sơ bộ:
+ Pháp công nhận Việt Nam là một quốc gia tự do, có chính phủ, nghị viện, quân đội và tài chính riêng.
+ Quân Pháp ra miền Bắc thay thế quân Tưởng để giải giáp quân Nhật và rút dần trong 5 năm.
- Cuộc đàm phán tại Phông-ten-nơ-blô thất bại, ta kí với Pháp bản Tạm ước ngày 14/9/1946 nhượng cho Pháp một số quyều lợi về kinh tế và văn hóa.
- Ý nghĩa: Việc kí hiệp định Sơ bộ và bản Tạm ước đã giúp chúng ta loại được một kẻ thù nguy hiểm là Tưởng, có thêm thời gian hòa hoãn để chuẩn bị cuộc kháng chiến lâu dài.
B. BÀI TẬP:
1. Hãy tìm một mẫu chuyện về sự ủng hộ của nhân dân đối với các chủ trương của Đảng và chính phủ. (khoảng 10-15 dòng)
2. Tại sao nói Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ngay sau khi thành lập đã ở vào tình thế ngàn cân treo sợi tóc?
 LƯU Ý: Các em ghi nội dung bài vào vở. Sau đó, gạch ngang rồi trình bày bài tập vào trực tiếp vở học ghi bài.