BÀI 24: CUỘC ĐẤU TRANH BẢO VỆ VÀ XÂY DỰNG CHÍNH QUYỀN DÂN CHỦ NHÂN DÂN (1945 - 1946)

A. NỘI DUNG
I/ Tình hình nước ta sau cách mạng tháng Tám
- Từ vĩ tuyến 16 ra Bắc, 20 vạn quân Tưởng và bọn phản động kéo vào nước ta nhằm lật đổ chính quyền cách mạng, lập chính quyền tai sai.
- Từ vĩ tuyến 16 vào Nam, quân Anh kéo vào dọn đường cho Pháp trở lại xâm luợc nước ta.
- Lực lượng phản động ngóc đầu dậy chống phá cách mạng.
- Kinh tế: bị chiến tranh tàn phá nặng nề, hậu quả nạn đói năm 1944-1945 chưa khắc phục, lụt lội hạn hán xảy ra, sản xuất đình đốn, nạn đói đe doạ đời sống nhân dân.
- Ngân sách Nhà nước trống rỗng, chưa kiểm soát được Ngân hàng Đông Dương.
- Hơn 90% số dân không biết chữ, tệ nạn xã hội tràn lan.
II/ Củng cố chính quyền cách mạng và bảo vệ độc lập dân tộc
1. Xây dựng chính quyền: 6/1/1946 nhân dân cả nước với hơn 90% đi bầu cử Quốc hội.
2. Diệt giặc đói:
- Trước mắt: tổ chức quyên góp, lập các hũ gạo cứu đói, tổ chức “ngày đồng tâm” để nhường cơm xẻ áo.
- Lâu dài: Đẩy mạnh tăng gia sản xuất, chia ruộng đất cho nông dân.
=> Kết quả nạn đói được đẩy lùi.
3. Diệt giặc dốt: 8/9/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh kí sắc lệnh thành lập Nha bình dân học vụ, kêu gọi mọi người tham gia. Các trường học sớm được khai giảng, nội dung và phương pháp học được đổi mới.
4. Giải quyết khó khăn về tài chính:
- Kêu gọi nhân dân đóng góp, xây dựng “Quỹ độc lập”, phong trào “Tuần lễ vàng”.
- Quốc hội phát hành tiền Việt Nam (11/1946).
5. Chống giặc ngoại xâm: Đêm ngày 22 rạng sáng ngày 23/9/1945 Pháp đánh úp trụ sở Ủy ban Nam Bộ, mở đầu chiến tranh xâm lược nước ta lần 2.
a/ Trước ngày 6/3/1945
- Chủ trương: hòa quân Tưởng để tập trung lực lượng chống Pháp ở Nam Bộ.
- Biện pháp:
+ Đối với quân tưởng: nhân nhượng cho chúng một số quyền lợi về kinh tế và chính trị như nhượng cho chúng 70 ghế trong Quốc hội không qua bầu cử, cung cấp lương thực, nhận tiêu tiền quan kim,…
+ Đối với quân Pháp: nhân dân ta anh dũng đánh trả quân xâm lược ở Sài Gòn- Chợ Lớn, Nam Bộ và Nam Trung Bộ.
b/ Sau ngày 6/3/1945:
- Tưởng và Pháp kí hiệp ước Hoa-Pháp (28/2/1946), chúng bắt tay chống phá cách mạng nước ta.
- Chủ trương: hòa với Pháp để đuổi quân Tưởng, tranh thủ thời gian chuẩn bị kháng chiến.
- Biện pháp: Kí với Pháp Hiệp định sơ bộ (6/3/1946) và Tạm ước 14/9/1946
+ Nội dung Hiệp định sơ bộ: Pháp công nhận ta là nước tự do có chính phủ, nghị viện, quân đội và tài chính riêng. Pháp ra Bắc thay quân Tưởng để giải giáp quân Nhật và rút dần trong 5 năm.
+ Cuộc đàm phán ở Phông ten nơblô thất bại. Hồ Chí Minh kí với Pháp bản Tạm ước 14/9/1946. Tiếp tục nhượng bộ cho Pháp một số quyền lợi kinh tế , văn hoá.
- Ý nghĩa: loại bớt một kẻ thù là quân Tưởng, có thời gian xây dựng và củng cố lực lượng kháng chiến lâu dài..
6. Chống bọn nội phản: Chính phủ ban hành một số sắc lệnh nhằm trấn như giam giữ, lập tòa án quân sự để trừng trị.
B. BÀI TẬP: Tại sao nói Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ngay sau khi thành lập đã ở vào tình thế ngàn cân treo sợi tóc?
Link bài giảng: